1. Prosument zbiorowy

Prosument zbiorowy energii odnawialnej nie jest jeszcze pojęciem w pełni znanym. Aby łatwiej poruszać się w tej tematyce zebraliśmy kilka terminów wraz z ich definicjami w jednym miejscu. Większość z definicji pochodzi z Ustawy o odnawialnych źródłach energii (dalej ustawa OZE).

2. Autokonsumpcja

Termin autokonsumpcja oznacza ilość energii wyprodukowanej przez instalację i nie wprowadzonej do sieci dystrybucyjnej (tj. zużytą na własne potrzeby). W przypadku prosumenta indywidualnego (w budynku jednorodzinnym) autokonsumpcja odbywa się “przed licznikiem” i jest ona nie widoczna dla Operatora Sieci Dystrybucyjnej (OSD) i Spółki Obrotu – zmniejsza pobór energii. W odniesieniu do prosumenta zbiorowego mechanizm ten jest podobny, jednak poziom autokonsumpcji wyznaczany jest przez OSD na bazie wskazań licznika lub tzw. profilu standardowego zużycia energii.
Autokonsumpcji wyznaczana jest na bazie procentowego udziału prosumenta zbiorowego w źródle wytwórczym. Każdy prosument energii odnawialnej powinien dążyć do maksymalizacji autokonsumpcji.

Termin autokonsumpcja nie jest zdefiniowany w ustawie o OZE.

3. Budynek wielolokalowy

Ustawodawca nie zdefiniował tego pojęcia w ustawie OZE oraz brak jest wyjaśnienia tej definicji w innych aktach prawnych. Niemniej na podstawie art. 2 pkt. 27c) ustawy OZE można wywnioskować, iż taki budynek musi posiadać wewnętrzną instalację elektryczną a potencjalni prosumenci zbiorowi energii odnawialnej (a raczej ich Punkty Poboru Energii – PPE) są przyłączeni za jej pośrednictwem do sieci dystrybucyjnej. Jednocześnie wywnioskować można, iż w ramach budynku wielolokalowego występować powinno wiele lokali a przenosząc to na uwarunkowania ustawy OZE, w takim budynku powinien znajdować się więcej niż jeden Punkt Poboru Energii (PPE).

4. Standardowy profil zużycia

Ustawodawca nie zdefiniował tego pojęcia w ustawie OZE oraz brak jest wyjaśnienia tej definicji w innych aktach prawnych. Niemniej na podstawie art. 2 pkt. 27c) ustawy OZE można wywnioskować, iż taki budynek musi posiadać wewnętrzną instalację elektryczną a potencjalni prosumenci zbiorowi energii odnawialnej (a raczej ich Punkty Poboru Energii – PPE) są przyłączeni za jej pośrednictwem do sieci dystrybucyjnej. Jednocześnie wywnioskować można, iż w ramach budynku wielolokalowego występować powinno wiele lokali a przenosząc to na uwarunkowania ustawy OZE, w takim budynku powinien znajdować się więcej niż jeden Punkt Poboru Energii (PPE).

5. Prosument (indywidualny) energii odnawialnej

Prosumentem (indywidualnym) energii odnawialnej zgodnie z art. 2 pkt 27a) Ustawy OZE nazywa się odbiorcę końcowego wytwarzającego energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby w mikroinstalacji, pod warunkiem że w przypadku odbiorcy końcowego niebędącego odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, nie stanowi to przedmiotu przeważającej działalności gospodarczej.

6. Prosument zbiorowy energii odnawialnej

Prosument zbiorowy energii odnawialnej to odbiorca końcowy (np. mieszkaniec, punkt usługowy lub części wspólne budynku) wytwarzający energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby w mikroinstalacji (do 50 kW) lub małej instalacji (do 1 MW) przyłączonej do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej za pośrednictwem wewnętrznej instalacji elektrycznej budynku wielolokalowego (np. bloku), w której znajduje się punkt poboru energii elektrycznej tego odbiorcy. Kluczowym dokumentem na bazie którego działają i rozliczają się prosumenci zbiorowi to umowa o współpracy między prosumentami w której m.in. określa się procentowy udział prosumenta zbiorowego w źródle oraz wskazuje się reprezentanta prosumentów.

7. Prosument wirtualny energii odnawialnej

Odbiorcę końcowego wytwarzającego energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby w instalacji odnawialnego źródła energii przyłączonej do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej w innym miejscu niż miejsce dostarczania energii elektrycznej do tego odbiorcy, która jednocześnie nie jest przyłączona do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej za pośrednictwem wewnętrznej instalacji elektrycznej budynku wielolokalowego, pod warunkiem że w przypadku odbiorcy końcowego niebędącego odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym wytwarzanie to nie stanowi przedmiotu przeważającej działalności gospodarczej.

Definicja prosumenta wirtualnego energii odnawialnej choć została zaaprobowana w procesie legislacyjnym jej obowiązywanie odsunięto w czasie do lipca 2024 roku.

8. Reprezentant prosumentów

Zgodnie z ustawą OZE jest to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędącą osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, uprawniona na podstawie umowy, o której mowa w art. 4a ust. 1, do reprezentacji prosumentów wirtualnych energii odnawialnej lub prosumentów zbiorowych energii odnawialnej, w szczególności w relacjach z operatorem systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego, zarządcą budynku wielolokalowego lub organami administracji architektoniczno-budowlanej, a w przypadku prosumenta wirtualnego energii odnawialnej – także podmiotem odpowiedzialnym za bilansowanie handlowe.

Reprezentantem prosumentów zbiorowych powinien zostać podmiot wyspecjalizowany, mający doświadczenie w zarządzaniu instalacją oraz posiadający kompetencję w zakresie weryfikacji rozliczeń z OSD.

9. Punkt Poboru Energii (PPE)

Punkt poboru energii to miejsce, w którym produkty energetyczne (energia, usługi przesyłowe, moc, etc.) są mierzone przez urządzenia umożliwiające rejestrację danych pomiarowych (okresowych lub godzinowych). A zatem nie należy mylić punktu poboru energii z samych licznikiem lub numerem licznika. Zwykle dla jednego gospodarstwa domowego, mieszkania w budynku, okreslony jest jeden punkt poboru energii (PPE), w którym znajduje się odpowiedni licznik poboru energii.

Każdy punkt poboru energii ma swój unikalny, wielocyfrowy numer identyfikacyjny, który niezbędny jest do załatwienia wszelkich spraw związanych z umową kompleksową lub umową TPA. Numer PPE pozwala jest potrzebny przy zmianie dostawcy lub przepisaniu licznika.

9. Umowa o współpracy między prosumentami

Umowa o współpracy między prosumentami to najważniejszy dokument, na bazie którego ustanawiany jest prosument zbiorowy lub w przyszłości prosument wirtualny. Dokument ten zgodnie z Ustawą OZE – art. 4a powinien określać co najmniej:

• przysługujący poszczególnym prosumentom zbiorowym energii odnawialnej lub prosumentom wirtualnym energii odnawialnej udział, wyrażony w procentach, w wytwarzaniu energii elektrycznej z OZE oraz maksymalną moc zainstalowaną elektryczną
• tytuł prawny przysługujący prosumentom zbiorowym energii odnawialnej do mikroinstalacji lub małej instalacji lub tytuł prawny przysługujący prosumentom wirtualnym energii odnawialnej do instalacji odnawialnego źródła energii;
• reprezentanta prosumentów;
• zasady zarządzania instalacją odnawialnego źródła energii oraz odpowiedzialności za bezpieczeństwo funkcjonowania, eksploatację, konserwację oraz remonty instalacji odnawialnego źródła energii, a w przypadku prosumenta wirtualnego energii odnawialnej także odpowiedzialności za bilansowanie handlowe;
• położenie oraz dane techniczne instalacji odnawialnego źródła energii, w szczególności określenie jej rodzaju i łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej;
• położenie oraz dane identyfikacyjne punktów poboru energii elektrycznej poszczególnych prosumentów zbiorowych energii odnawialnej lub prosumentów wirtualnych energii odnawialnej;
• zasady zmiany umowy, w szczególności zmiany udziałów w wytwarzanej energii elektrycznej w odnawialnym źródle energii przysługujących poszczególnym prosumentom, oraz zasady rozwiązania umowy.

10. Rynkowa miesięczna cena energii elektrycznej (RCEm)

Rynkowa miesięczna cena sprzedaży energii elektrycznej publikowana jest przez PSE. Średnia cena energii nie zawiera VAT, akcyzy oraz opłat przesyłowych. To właśnie te ceny będą wykorzystywane do rozliczania prosumentów (indywidualnych i zbiorowych) lipca 2024 roku. Po tej dacie rozliczanie będzie następować na bazie rynkowych godzinowych cen energii elektrycznej (RCE).

11. Średnie zużycie energii w gospodarstwie domowym

Średnie zużycie energii dla gospodarstw domowych jest podawane przez GUS. Dane z roku 2021 dostępne są tutaj. Poniższa tabela wskazuje, iż średnie zużycie energii elektrycznej w mieście na na jednego odbiorcę/mieszkanie oscyluje w okolicy 1 750 kwh/rok. Oznacza to, że instalacja PV przypisana do jednego mieszkania nie powinna być większa niż 1,7-2 kW. Niemniej jednak warto pamiętać, iż zużycie poszczególnych mieszkań może być różne a indywidualne przypisanie mocy powinno wynikać z obiektywnych analiz.